Ai cũng biết là rùa vô cùng khôn ngoan. Một hôm, một con rùa tập hợp muôn thú lại, báo tin:
– “Một cá cây nguy hiểm đang mọc lên trong rừng của chúng ta. Chúng ta phải trừ khử nó, nếu không nó sẽ trừ khử chúng ta!”
Rùa dẫn các con vật tới bìa rừng. Có cả một cánh đồng cây đay. Rùa nói:
– “Tứ cây đó đây!”.
Các con vật quan sát và nếm thử lá cây. Linh dương nhăn mặt:
– “Đắng quá. Tôi không thấy tại sao tôi phải ăn thứ cây này”.
Hồng hạc gật đầu:
– “Tôi cũng vậy. Tôi không thể dùng cây đay làm gì cả, vì tôi sống phần lớn thời gian dưới nước”
Cá chép không nói gì, chỉ phe phẩy vây, bỏ đi.
Vì vậy, cây đay được yên ổn, mặc tình mọc, Một hôm, nhiều người tới, nhổ đay, bện thành dây, làm dây cung. Kế đó họ lấy vỏ cậy cọ chuốt làm tên và đi săn chim. Tới bờ nước bắn tên vào một bầy hồng hạc. Bầy chim bay đi, nhưng một con bị thườn nặng nằm lại gần bờ. Rùa lại gần nó:
“Nếu anh nghe lời tôi khi tôi yêu cầu trừ bỏ cái cây trong rừng thì hôm nay có lẽ anh đã bay yên ổn trên không”.
Hồng hạc van nài:
– “Anh rùa, xin giúp tôi!”
– “Quá trễ rồi”.
Một người đi tới, bắt hồng hạc đem về. Kế đó, con người lấy một cây gậy và cột dây với một cái móc ở đầu dây. Họ ném lưỡi câu xuống nước và chỉ trong chốc lát, một con cá chép đã vùng vẫy ở đầu dây.
Rùa bơi tới bên nó:
– “Nếu anh nghe tôi, có lẽ hôm nay anh vẫn yên ổn bơi lội”.
– “Anh rùa ơi, giúp tôi với!” cá chép khẩn cầu.
– “Trễ quá rồi!” rùa trả lời.
Một người giật dây câu và kéo cá chép lên khỏi mặt nước. Kế đó người ta lấy dây thắt những cái thòng lọng, đặt trên một đường mòn. Linh dương mắc bẫy. Rùa tới nói:
– “Nếu anh nghe tôi, có lẽ hôm nay anh vẫn yên ổn chạy nhảy trong rừng!”.
– “Anh rùa ơi, giúp tôi với!” linh dương van nài.
Rùa gặm sợi dây và dải thoát linh dương. Từ ngày đó, chúng thành bạn của nhau. Tuy nhiên, rùa khôn ngoan bao nhiêu thì linh dương ngốc nghếch bấy nhiêu. Đúng là nó khâm phục bạn nó thông minh, nhưng trong thâm tâm nó tự bảo:
– “Sự thông minh của nó không ích lợi gì, vì nó chậm chạp. Nó không chay kịp ai mà cũng không thể chạy trốn kẻ thù”.
Một hôm, rùa thách linh dương:
– “Anh tưởng rằng tôi chậm chạp, nhưng tôi có thẻ chạy hơn anh khi tôi muốn”.
– “Tôi muốn thấy lắm!” linh dương cười.
– “Vậy thì nhìn kỹ đây. Chúng ta sẽ chạy tới đỉnh ngon đồi kia và ta sẽ tháy rõ ai tới trước:.
Ngay trước khi chạy, rùa cắn đuôi linh dương và bám lủng lẳng ở đó. Linh dương chạy tới đỉnh đồi rồi quay đầu lại để xem rùa vất vả ra sao. Rùa nhả đuôi linh dương ra và nói:
– “Tôi ở đấy. Tôi đã chờ anh lâu rồi”.
Linh dương nghĩ náy óc cũng không hiểu nổi rùa đã làm thế nào để tới trước nó. Lúc đó vua của muôn thú là sư tử mời tất cả thần dân dự một bữa tiệc huy hoàng. Khỉ, Voi cũng như Linh dương và Rùa đều tới dự. Bữa tiệc thật thinh soạn, thức ăn thừa mứa cho mọi con vật . Voi ăn chuối, cá sấu ăn cá. Rủi thay, rùa và linh dương đã ứa nước bọt đầy miệng khi chúng nhận ra mình đã quên mang dĩa theo. Sư tử đã yêu cầu muôn thú đem theo dĩa riêng, nhưng linh dương ngờ nghệch không nhớ tới. Rùa bận nghĩ ra những trò quái ác quên béng bộ đồ ăn. Thế là nó quay qua nói với Linh dương:
– “Anh mau chạy về nhà kiếm hai cái dĩa thì chúng ta mới có cái ăn!”
Nhưng linh dương không muốn đi:
– Tại sao lại là tôi? Anh chẳng chạy nhanh hơn tôi sao?
– “Đúng vậy, nhưng anh ở gần hơn”.
Linh dương đi tìm hai cái dĩa, nhưng trước khi đi, nó nói với rùa:
– “Đừng ăn hết đó!”
Rùa cũng đi tìm ngay một cái dĩa. Nó thấy một con hồng tước tí xíu bưng một cái dĩa to.
– “Anh dùng cái dĩa to như vậy để làm gì? Rùa hỏi. hai hạt đậu lớn cũng đầy bụng anh rồi”.
– Anh nói đúng – hồng tước đồng ý. Hơn nữa, tôi đã ăn xong.
– “Trong trường hợp đó, anh cho tôi mượn dĩa được không? Tôi để quên dĩa ở nhà.
Hồng tước không đợi năn nỉ: “nhưng chú ý đừng làm bể dĩa”.
Rùa lấy đầy dĩa và ăn gần vỡ bụng. Sau khi nó trả dĩa cho hồng tước thì linh dương đến. Nó tru tréo:
– “Anh không chừa gì cho tôi cả!”.
Quả là bữa tiệc thịnh soạn còn lại xương và vỏ chuối. Không phải một mình anh chịu đói – rùa phản bác. Trong khi chờ anh đem dĩa tới tôi không ăn một miếng. Anh đã nhởn nhơ, mất cả thì giờ!”
Rùa và linh dương đứng đó tiu ngỉu, hai cái dĩa trống trơ. Vua sư tử chợt nói:
– “Các ngươi đã ăn no bụng, đã có sức. Bây giờ ta sẽ cho các ngươi cơ hội phô diễn thế mạnh. Tất cả chúng ta sẽ chiến đấu với nhau. Kẻ nào thua sẽ làm tôi tớ cho kẻ thắng và mạnh nhất sẽ làm vua. Voi sẽ làm trọng tài cho cuộc đấu sức”.
Ý của sư tử rất hay. Dầu nó rất can đảm và mạnh mẽ, voi vẫn mạnh hơn nó. Tuy nhiên vì làm trọng tài, voi không
thể dự các cuộc đấu sức. Sư tử bắt đầu bằng cách gầm rống và nhảy xổ vào linh dương. Linh dương tránh và chạy vắt giò lên cổ. Thấy không bắt kịp, sư tử quay sang rùa ở bên cạnh. Nhưng không làm được gì trước các vỏ cứng của rùa. Nó bèn thử lật ngửa rùa lên, nhưng rùa cắn chân nó và rút đầu vào vỏ. Sư tử gầm thét vì đau đớn nhưng rùa cứ giữ chặt. Voi phải tuyên bố người thắng cuộc.
Sư tử tức giận và xấu hổ bỏ đi. Rùa trở thành nữ chúa của muôn thú. Khi linh dương quay lại, rùa nói:
– “Tôi đã cứu mạng anh lần thứ hai. Nếu tôi không thành nữ chúa muôn thú, có lẽ nó đã đuổi kịp anh”.
Linh dương lồng nhiệt cám ơn. Rùa giữ quyền không lâu.Muôn thú quên nhanh là nó đã chiến thắng sư tử và dần dần sư tử phục hồi uy tín. Vả lại, nó cũng hết sức coi thường địa vị mới: nó quá thông minh nên không cần làm nữ chúa!
(Truyện cổ tích Châu Phi).
