Nhím là động vật hoang dã sống chui rúc dưới hang Nhím trong rừng trong núi khắp nước ta. Ban ngày nhím rút mình vào trong hang ngủ kỹ, chỉ ban đêm mới mò ra ngoài đi kiếm ăn.
Thức ăn của nhím rất đa dạng, gồm các thứ cỏ lá và các thứ củ quả trong rừng, bất kể mùi vị đắng chát ra sao nhím cũng đều ăn được cả. Ngay các thứ rễ cây mọc sâu dưới đất, khi đói nhím cũng đào bới mọi lên hết để ăn.
Nhím đực thường sống đơn độc trong lãnh địa riêng. Nhưng trong mùa sinh sản thì bên cạnh nó còn có vài ba nhím cái hoặc hơn chung sống với nhau thành một bầy đàn đông đảo. Vì nhím là giống đa thê, một con đực có thể chung sống với năm bảy con cái. Sau mùa sinh sản chúng lại tản mát mỗi con đi một nơi.
Trước đây hàng ngàn năm, ông cha ta đã biết trong nhiều bộ phận của nhím có chứa vị thuốc. Quí nhất là cái dạ dày (bao tử) nhím dùng để chữa bệnh hiểm nghèo như đi tiêu ra máu, di mộng tinh, thủy thũng, trĩ lòi dom.. Chính vì vậy loài nhím mới bị săn bắt ráo riết, và thời nào chúng cũng có giá.
Dù biết con nhím mang trong mình thứ thuốc quí là vậy, nhưng từ trước tới nay người mình chưa có ai nghĩ đến việc nuôi nhím. Lẽ dễ hiểu là số lượng nhím sống hoang dã ở trong rừng trong núi khá nhiều, khắp Nam Trung Bắc đều có. Mặt khác, trước đây người mình không có thói quen ăn thịt nhím, nếu không muốn nói là sợ. Ngay con nhím còn sống cũng chẳng mấy ai dám lại gần mà nhìn cho tỏ tường. Đã ghê sợ như vậy thì đâu mấy ai lại dám ăn thịt nó?
Ngày nay, số nhím trong thiên nhiên bị săn bắt quá nhiều nên hiếm. Lý do dễ hiểu là ngoài việc dùng dạ dày làm thuốc, càng ngày càng có đông người thích ăn thịt nhím, khen thịt nhím không có mỡ nên ăn đến no mà không ngán.
Thịt nhím cũng được nhiều người khen là giàu đạm, mùi vị thơm ngon bổ dưỡng không thua kém gì thịt heo rừng Vì vậy, giá thịt nhím bây giờ cao gấp ba lần giá thịt bò, và gấp năm lần giá thịt heo! Thế nhưng, không phải có tiền là mua được thịt nhím.
Chính vì lẽ đó nên nhiều người mới nghĩ đến việc làm chuồng nuôi nhím, và ngày càng có nhiều người hăm hở đến với nghề này. Có người nuôi với mục đích cho sinh sản để nhân giống ra nhiều.. Có người nuôi lấy thịt cung ứng cho thị trường, nhất là các nhà hàng, quán ăn..
Do đây là nghề chăn nuôi còn quá mới nên ít người am tường đến phương pháp chăn nuôi ra sao cho đúng kỹ thuật. Vì vậy, trong mấy năm qua, không thể tránh khỏi cảnh bên cạnh nhiều người nuôi thành công, cũng có lắm người thất bại!
Nhiều người cho rằng nuôi nhím cũng na ná như nuôi thỏ, nghĩa là cũng nuôi chuồng, cũng với thức ăn cỏ lá và các thứ củ quả, thêm ít cám viên hoặc ngũ cốc như lúa, bắp, đậu…
Quả đúng vậy, nhím là con vật dễ nuôi, dễ thuần hóa, dễ thích nghi với môi trường sống chật hẹp, lại có sức đề kháng cao nên ít bệnh tật. Nhím rất mau lớn, công chăm sóc không nhiều mà hiệu quả kinh tế lại cao hơn nuôi heo, nuôi gà gấp nhiều lần.
Nuôi nhím ta phải làm chuồng sắt kiên cố. Số tiền bỏ ra làm chuồng khá tốn kém, nhưng một lần làm chuồng có thể sử dụng cả chục năm mới hư hao…
Chuổng phải làm chắc chắn như vậy mới giữ được con vật nổi tiếng là có hàm răng chắc khỏe và có tật ưa cắn phá này.
Nhiều người thích nuôi nhím vì thức ăn của chúng vừa dễ kiếm lại rẻ tiền; Nhím là giống ăn tạp hơn cả trâu bò, dê cừu. Tất cả những thứ cỏ lá, củ quả dù đắng chát đến đâu, ngay cả rễ cây dưới đất những tưởng là vô vị nhím cũng ăn hết một cách ngon lành.
Ăn uống dễ dãi như thế mà sức tăng trọng của nhím lại nhanh: trong năm đầu bình quân mỗi tháng nhím tăng trọng 1 kg, trong điều kiện được chăm sóc tốt. Và giá con giống cũng như giá thịt nhím lúc nào cũng ở mức cao, nên nuôi nhím là nghề sinh nhiều lợi hiện nay…
Một nghề chăn nuôi mới mẻ khác sinh lợi cũng không kém nuôi nhím, và đang được giới chăn nuôi hưởng ứng, đó là nghề nuôi kỳ đà.
Kỳ đà cũng thuộc động vật hoang dã sống trong rừng nhưng con vật này có cách sống khác xa với nhím, ít ra ở hai điểm:
• Nhím thích sống nơi cao ráo, quanh năm không bị úng ngập. Còn kỳ đà lại thích sống nơi ẩm ướt, vùng gần sông suối.
• Nhím ăn thức ăn xanh, còn kỳ đà là động vật thích ăn thịt.
Cũng như nhím, kỳ đà vừa cho thịt ngon bổ, vừa có mật là loài thuốc quí nên càng ngày càng bị con người săn bắt cạn kiệt. Do đó, mấy năm gần đây nhiều người đã bắt tay vào việc thuần dưỡng loài bò sát lớn con này.
Đây là nghề hứa hẹn đem lại nhiều lợi lộc không thua gì nghề nuôi nhím. Kỳ đà rất dễ nuôi, vừa chóng lớn trong điều kiện nuôi nhốt trong chuồng.
Thị trường tiêu thụ thịt, mật và da kỳ đà rất rộng mang tính lâu dài, và triển vọng không thua kém gì nghề nuôi cá sấu.
Trong tập sách nhỏ này, chúng tôi cố gắng trình bày kỹ thuật nuôi nhím và kỳ đà tuy có phần tóm lược nhưng đầy đủ. Hy vọng đây là tài liệu tham khảo giúp những ai mới bước vào nghề chăn nuôi này được hài lòng.
Tác giả rất mong đón nhận những lời góp ý quí báu của quý vị độc giả, có nhiều kinh nghiệm trong nghề chăn nuôi hai loại động vật hoang dã này, để học hỏi và bổ khuyết thêm vào lần tái bản sách sau này được hoàn hảo hơn.
