« Danh vọng, tiền tài, chức tước chỉ như bọt biển. Mọi sự sẽ trôi qua ! Rốt cuộc chỉ còn lại nước non, linh hồn dân tộc muôn đời và đền đài văn-hóa của Nhân-Dân xây dựng ». « Với VŨNG-TÀU Xưa và Nay, chúng tôi sung sướng góp thêm một viên đá ».
Thật vậy… « trên đời này không có gì quí bằng sự nghiệp văn-chương »… chỉ có sự-nghiệp văn chương là lâu bền nhất…
Đành rằng « VŨNG-TÀU Xưa và Nay » của Ông Huỳnh-Minh biên soạn không phải là một áng văn-chương tuyệt tác, mà cũng không phải một tập lịch-sử ghi đúng theo không gian và thời gian ; Có thể nói đây là một tập hợp : Sử – huyền-sử – địa chí. Nhưng, có lẽ hầu hết độc giả đồng ý với tôi – Ông Huỳnh-Minh, cố gắng rất nhiều, không ngại khó khăn, trải qua biết bao năm tháng sưu tầm tài liệu sống và chết, không ngoài một ước định biên-tập « địa phương chí » « VŨNG TÀU Xưa và Nay », khá hoàn-bị này, cống-hiến độc giả trong ngoài nước, gợi lên tình yêu thương Tổ-quốc giống nòi.
Ở đời, có gì sung sướng bằng được đi du-lịch đó đây, ngắm xem tận mắt phong cảnh mây nước muôn trùng… chùa cổ, am xưa, những chiến tích lịch-sử vang bóng một thời… Nhưng, trước cuộc sống cạnh tranh quay cuồng, cuốn hút hết thảy, tháng ngày vất vả, mưu sinh ; âu đành, đọc sách thỏa mãn phần nào cái khao khát đáng được khát khao của đời người !
Ông Huỳnh-Minh, giúp ta không những « thấy » những cảnh : Linh-sơn Cổ-tự, Điện-Bà, Lăng-Cá-Ông… Bãi Tầm-Dương, Bãi Nghinh Phong, Bãi Thùy-Vân… Lại còn cho chúng ta « biết » những câu chuyện kỳ-ảo về vua Thành-Thái, Gành Rái với bầy rái cứu vua Gia Long, câu chuyện cọp loạn rừng báo oán Ẹo Ông Từ v.v… Ngoài ra Ông Huỳnh-Minh còn trình bày khá đầy đủ về tổ-chức hành chánh, phong tục tập quán tại Vũng-Tàu từ khởi lập đến ngày nay. Thật là một công trình biên khảo công phu, gợi trong lòng người dân Việt hay nói riêng đồng bào quê quán Vũng-Tàu cảm thấy hân-hoan, hãnh-diện đã sống, đang sống, sẽ sống trên một mảnh đất thân yêu chứa đựng biết bao kỷ-niệm thăng trầm trước cảnh núi biển mênh mang, hùng vĩ.
Ai là người có tinh thần hoài bão quê-hương, mến yêu văn-hóa dân-tộc ; ắt hẳn, không bỏ lỡ dịp đọc qua tập « VŨNG-TÀU Xưa và Nay », hầu khích-lệ tác-giả hăng-hái tiến bước mạnh dạn trên khắp các nẻo đường đất Việt.
Saigon, 8 XII.1969
(Tiết : Đại Tuyết Kỷ-Dậu)
Giáo-sư NGUYỄN-LƯƠNG-HƯNG
