Vừa đến một ngã rẽ, Thái dừng ngựa lại, bảo Sơn:

– Chúng ta hãy tạm biệt. Ba tháng sau sẽ gặp nhau lại trên đường về Bắc sơn.

Sơn ngần ngại:

– Bạn về đâu?

– Tôi còn một người mẹ. Mười năm trời có lẽ mái tóc sương đã mỏi mòn tựa cửa.

– Vậy thì chúc bạn hãy trở về may mắn.

Thái giật cương ngựa cho tiến tới. Chàng quay lại mỉm cười chào Sơn, rồi cho ngựa phi nước đại về phương bắc.

Sơn đứng tần ngần nhìn theo. Làn bụi bốc sau đuôi ngựa, dậy bừng lên như một cơn loạn gió. Mây và trời đìu hiu. Tiếng vó câu rộn ràng, hờ hững với nỗi niềm cô tịch.

Chàng thờ thẩn thúc ngựa. Nhưng biết về đâu? Đêm dần muộn màng cũng đã trở về trên cảnh vật. Vầng trăng mờ lơ lửng trên đầu non. Mảng mây hồng núp sau núi dải tràng san đã nhuộm màu tím thẳm.

Gió lên. Gió cướp đi những tờ lá và làm ríu rít những đàn chim. Gió thu gieo nặng một u buồn và làm lạnh lòng người độc mã. Sơn dõi mắt nhìn ra xa, cố tìm một bóng đèn. Nhưng bốn phương chỉ những bức màn tối. Chàng đành lỏng cương ngựa, mặc cho nó muốn đi đâu thì đi, muốn đến đâu thì đến… Bỗng trong đêm trường tịch mịch, dường thoang thoảng một tiếng đàn. Sơn lắng tai. Tiếng vi vu buồn một cách lạ thường, không thể là tiếng gió. Dư âm đưa sang từ phương bắc, triền miên trong một điệp khúc tràng giang.

Sơn cho ngựa đi lần vế phía tiếng đàn. Qua khỏi một rặng cây, chàng đã thấy một ánh đèn lấp lánh. Thanh âm càng rõ rệt, Sơn nhận ra là những tiếng nguyệt cầm. Đó là những tiếng khoan hoà trong nhung gấm, những tiếng đã biểu lộ một cái gì đài các phong lưu, đã gói ghém cả một thời xa xưa phong kiến. Những tiếng du dương lưu lệ ấy, sao lại còn vẩn vương ở một gốc rừng xanh? Sơn còn ngẩn ngơ, thì một tiếng hát trong veo như tiếng suối đã buông ra trong khoảng tối. Lòng người lữ hành bị hấp dẫn trong một tràng cảm giác lê thê…

Lô xô gió cuốn lá vàng,

Bóng chiều đổ xuống, đò ngang tắt rồi.

Đêm nay ngủ đở nhà ai?

Buồn sa mạc quá, ngân dài tiếng lau.

Ngàn cây khói nước một màu,

Súng xa xa nổ rừng sâu đượm buồn…