Người Và Xe Chạy Dưới Ánh Trăng là tiểu thuyết thứ ba của Hồ Anh Thái, phản ánh khá sắc sảo cuộc sống và tâm trạng của một thế hệ trẻ trải qua một tuổi thơ nhiều mất mát trong những năm kháng chiến chống Mỹ. Đất nước thống nhất, mỗi người một công việc, một hoàn cảnh, chịu nhiều va đập của thời hậu chiến nhưng nhìn chung họ sống trong sáng, có nhân cách và có ý chí. Tình bạn của họ trong veo và đầy vị tha. Bên cạnh một thế hệ trẻ đủ bản lĩnh làm chủ đất nước, qua Người Và Xe Chạy Dưới Ánh Trăng, tác giả cũng báo động sự xuất hiện một lớp người với lối sống cá nhân, vị kỷ có khi mất hết cả nhân tính như vợ chồng Khuynh Diệu và gã con trai của họ…

Tiếng gõ cửa rụt rè. Từng âm đơn, như thể người gõ chỉ cong mỗi ngón trỏ lại mà gõ nhẹ vào cửa. Cảm thấy người trong nhà chưa nghe thấy, người ấy gõ dồn mấy tiếng, mạnh dạn hơn. Toàn không nhúc nhích, nằm yên lắng nghe một lát, rồi mới trở dậy mở cửa.

Ông trưởng nhà thấp người và to ngang đã nở sẵn một nụ cười trước khi cánh cửa mở ra.

– Có chuyện gì vậy bác?

Có vẻ như ông đang định nói một chuyện khác, nhưng câu hỏi trực diện làm ông lúng túng, vội đổi đề tài:

– À, có đấy… Chuyện điện nước thôi mà…- Nhưng vẫn không yên tâm về chuyện kia, ông liền nói tuột ra – Này chú, chú gọi giúp tôi ông Khuynh ở phòng 22. Tôi đã…

– Bác đã gõ cửa chưa?

Ông trưởng nhà đưa mắt xuống quyển sổ mở sẵn trên tay, tìm tên ai đó. Nghe Toàn hỏi giọng không hài lòng, ông hấp tấp gật đầu:

– Đã, đã. Tôi định đến phòng ông ấy trước. Thế mà chỉ còn cách mấy bước chân, cánh cửa đang khép hờ bỗng sập mạnh vào. Hình như có tiếng người bị xô ngã, tiếng kêu rên…

Cái kiểu đứng trước cửa mà trần tình như vậy, Toàn không thích. Anh cũng không ưa những chuyện đại loại như điều ông trưởng nhà đang kể. Anh đứng tránh sang bên để ông có lối vào:

– Mời bác vào nhà. Chắc chỉ là chuyện mâu thuẫn riêng trong gia đình thôi.

– Nhà ông Khuynh mà mâu thuẫn ấy à? – Ông trưởng nhà bỏ kính ra – Họ có bằng khen Gia đình văn hóa mới, hạnh phúc lắm, ngoài năm mươi mà cứ như vợ chồng mới cưới. Tôi đã vào nhà ông ấy hai lần…

Toàn cầm cái ấm chè, mở nắp thấy chỗ bã chè đã chua. Phích nước thì nhẹ bỗng và lạnh tanh. Anh không muốn nói chêm vào câu chuyện của ông, không hỏi han gì thêm. Làm như vậy chỉ kích cho ông ngồi lâu hơn.

– Tôi chỉ e… – Giọng ông ta đột ngột hạ xuống, thầm thì – Nhà ông Khuynh thuộc loại khá giả, có ti vi, tủ lạnh, có máy Sáp nghe băng… Nãy giờ chú có thấy thằng “quân khu” nào cầm kìm búa đi vào nhà ông ấy không? Tôi chỉ e…