Giai nhân và Ðại đế là một tác phẩm phỏng theo bộ trường thiên tiểu thuyết: «Marianne, une étoile pour Napoléon» của nữ văn hào Pháp Juliette Benzoni.

Bộ truyện này được giải văn chương Pháp năm 1960 về bộ môn dã sử tiểu thuyết và đã được dịch ra 16 thứ tiếng quốc tế, mà nhà văn Huỳnh Dung có thay đổi tình ý cho hợp với cảm quan của người Viêt Nam.

Vai chính trong truyện là Mai Anh, người con gái đẹp hai dòng máu Pháp – Anh, tài sắc vện toàn nhưng phận số long đong.

Vốn là con một vị Hầu tước thời vua Louis 16, Mai Anh được nuôi dưỡng và giáo dục ở Anh bởi người dì ruột, vì cha mẹ bị giết chết sau cuộc cách mạng 14/7/1789 của Pháp.

Năm 17 tuổi Mai Anh được dì cho phép kết hôn với một thanh niên quý tộc Anh, nhưng vào đêm tân hôn nàng biết được chồng là một tên lưu manh đào mỏ, thì đau đớn cùng cực và trong lúc bị chồng sĩ nhục, nàng uất hận giết chồng rồi bỏ xứ Anh trốn về quê cha.

Cuộc đời nàng từ đó vào sinh ra tử, ra tù vào khám, lúc rơi vào tay những tên trùm chính trị, lúc lọt vào ổ phản động… Cho đến khi sa vào lưới tình của một vị hoàng đế bá chủ Âu châu thì gỡ mãi không ra. Ðể rồi trọn đời ôm mối tình si với chàng thanh niên nước Mỹ: Người hùng của đại dương…

Câu chuyện được lồng trong khung cảnh lịch sử chiến tranh Âu châu vào thời Nã-phá-Luân (Napoléon). Tuy không có những trận đấu kiếm kinh hồn lạc phách như kiếm hiệp Trung Hoa, nhưng không kém lâm ly gay cấn và hồi họp bởi những pha chiến tranh gián điệp… mà Mai Anh, một giai nhân sắc nước hương trời bị đẩy đưa vào thời cuộc, phận số má hồng truân chuyên khổ ải như Thúy Kiều.

Cho hay «Má hồng phận bạc»! Dù Ðông phương hay Tây phương, số phận của người con gái đẹp bao giờ cũng long đong. Phải chăng vì: «Tạo hóa đố hồng nhan?».

Nơi gian phòng nhỏ của toà nhà đồ sộ Sơ-tông có một người con gái ngồi bên cạnh lò sưỡi, nét mặt thật chán chường. Chiều nay nàng cảm nghe ghét tất cả mọi người và ghét cả chính mình. Khi mà nỗi cô đơn đè nặng tâm hồn, nàng có cảm giác như thế.

Bên ngoài khu vườn gió thổi lồng lộng. Tiếng gió rít từng cơn, xoáy cuồng quanh lâu đài như gom góp tất cả những rét mướt của vũ trụ để báo hiệu cơn giông sắp tới.

Dường như bảo tố đè nặng tâm tư người con gái đã quá xuân, mang giòng máu Sơ-tông! Không còn ai nữa để hưởng cái gia tài đồ sộ quí phái này. Cũng không còn cảnh ong bướm dập dìu ngày nào với những chàng trai anh tuấn…

Bây giờ không còn ai nữa ngoài Huê-Li, một người con gái vào mớ tuổi quá xuân 38, với một chân tật nguyền. Nàng bước đi khập khểnh trong cuộc đời mà không muốn nhìn người đời, cũng không muốn nghĩ đến tình yêu!

Thật ra khi xưa không phải là không có kẻ muốn cầu hôn nàng. Nhưng những người đến với nàng hình như họ đến vì cái gia sản của giòng họ Sơ-tông, hơn là vì tình yêu, nên nàng vừa khinh bỉ họvừa chán chường với thế đời và quyết định sống cô độc.

Cuộc đời buồn như màu áo xám nàng đang mặc, dù vậy người ta vẫn trông thấy ánh mắt nàng tiềm tàng niềm hãnh diện về nguồn gốc giàu sang quí phái của mình.

Phút chốc trời đất vụt lặng yên. Mưa gió dường như đã ngưng? Ngoài ngõ in hình như có tiếng chân người và tiếng chuông reo?

Một con chó to lớn đang co mình nằm ngủ cạnh chân chủ bỗng giật mình tỉnh giấc. Đôi chân có khều khều chân chủ và sủa lên mấy tiếng «quấu quấu»

– Suỵt! Ngoan nào!

Huê-Li vừa lên tiếng với con vật, vừa lấy tay vuốt nhẹ trên đầu nó. Tự nhủ: «Tiếng người ở bên ngoài có lẽ là nô bộc già của ta đi đâu mới trở về, hoặc nông dân trong làng ghé thăm người làm vườn nhà nàng.»

Không thắc mắc thêm, nàng trở về với nỗi nghĩ ngợi riêng tư của mình… Nhưng con chó không ngủ trở lại! Nó cảm biết có sự khác lạ và lắng tai nghe động tĩnh bên ngoài.