Viết về đề tài công an đã khó nhưng để viết hay, tạo được sức hấp dẫn đối với bạn đọc lại càng khó hơn và không phải nhà văn nào cũng làm được điều đó. Nếu như nhiều tác giả bấy lâu nay thường viết về người chiến sĩ công an trên mặt trận bảo vệ sự bình yên cho Tổ quốc bằng cái nhìn đơn chiều, chỉ miêu tả nhân vật từ khía cạnh chiến công và thắng lợi, phần đời sống khuất lấp, những dằn vặt, đau đớn, mất mát và sự hi sinh… chỉ được nhắc tới thoáng qua, khiến cho nhân vật mang dáng dấp của con người “sử thi” mà thiếu đi phần cuộc sống đời thường thì đối với nhà văn Ma Văn Kháng lại hoàn toàn khác. Không đi theo lối mòn sẵn có, bằng sáng tạo độc đáo cùng với bút pháp tiểu thuyết chuyên nghiệp, Ma Văn Kháng đã có cách diễn đạt mới lạ, tạo ra gương mặt mới cho tiểu thuyết an ninh đương đại bằng cái nhìn đa chiều, đa diện – cái nhìn thế sự, đời tư. Bên cạnh những chiến công vinh quang, người chiến sĩ công an cũng gặp không ít hệ lụy, nguy hiểm và rủi ro luôn rình rập, thậm chí cái chết cũng là một tất yếu không ngoại trừ. Cuộc sống vốn là một chuỗi những bất ngờ, là bao điều không thể lường trước…

“Bóng đêm” tái hiện lại bức tranh về cuộc đời sinh động được kết hợp rất linh hoạt giữa bút pháp hiện thực với suy tưởng lãng mạn, đôi chỗ có đan cài những chi tiết “sex”, những chi tiết đẹp về tình yêu cũng là cách lựa chọn độc đáo của tác giả để tạo sức hấp dẫn cho tác phẩm. Nếu ai đó có tham vọng đi tìm sự thật trong “Bóng đêm” so với vụ việc đã xảy ra ngoài đời như thế nào để đánh giá mức độ chân thực của tiểu thuyết thì quả là vô ích. Bởi hiện thực ở đây chỉ là đường viền, là cái khung cho bức tranh tưởng tượng, sáng tạo của tiểu thuyết. Sau tất cả những gì đã xảy ra trong cuộc đời các chiến sĩ, một hệ luận kiêu hãnh và cũng thật xót xa có thể chín muồi, xuất hiện trong tác phẩm: Những con người mang sứ mệnh đối diện với bóng đêm, chống lại tội ác, có mặt trên đời này không phải để ra lộc ra hoa mà còn để mang thương tích. Trước khi cài hoa trên ngực thì cũng có không ít những Trừng, Nhâm đã đối diện với cái chết, sự mất mát, phải đau đớn dằn vặt về thể xác… Hàng ngày, hàng giờ đã và đang có rất nhiều sự hi sinh thầm lặng, có thể cuộc đời không thể ghi nhớ hết tên của các anh, nhưng lớn lao hơn là máu của những con ngời ấy đã thấm vào đất để cho cuộc đời này nở hoa, đất Mẹ đã ôm các anh vào lòng bằng một tình yêu và sự tri ân sâu sắc! Vì lẽ đó mà nhân vật của “Bóng đêm” rất gần với cuộc đời thực và giá trị nhân văn của tác phẩm từ đó càng được khẳng định.