Đứa Con Của Thần Linh

Từ ngày ông Đội Quí mất đi bà Đội thường ngồi một mình ở tràng kỷ bấm đốt ngón tay đếm từng ngày tuổi của cậu con giai, giọt máu duy nhất của chi trưởng dòng họ Đào nổi tiếng ở tổng Hà. Dù cậu Mùi con bà kém may mắn bị tật nguyền, đầu óc không được như người thường, nhưng thân thể nhìn bề ngoài vẫn mập mạp, nguyên vẹn, khôi ngô hơn chán vạn những đứa trẻ con nhà lực điền ở làng này. Vả lại, xấu dây vẫn có thể tốt củ. Đầu óc chẳng được như ai, nhưng thân thể cậu Mùi vẫn to con, giống má phì nhiêu, có thể lấy vợ sinh con đàn cháu đống thỏa lòng mong ước của họ Đào.

Bà Đội đã bám vào điều ấy để hy vọng, để làm góa phụ mẫu mực thủ tiết thờ chồng. Gần hai chục năm rồi bà đã sống theo bổn phận dâu trưởng chính thất đúng như giáo lý mà cụ Tú thân sinh đã dạy dỗ bà từ nhỏ. Tuổi xuân của bà trôi đi trong nỗi lo toan đơn điệu mà bận rộn của nàng dâu, người vợ, người mẹ. Bà lấy ông Đội Quí năm mười bảy tuổi. Cũng như những cô gái ở làng, duyên phận của bà do cha mẹ sắp đặt. Cụ Tú thân sinh của bà là một nhà nho bất đắc chí ở tổng Hà. Giữa buổi giao thời, quan trường nhiễu nhương bệ rạc, nho gia thất thế, cụ Tú chán chường buông cuộc đời trôi nổi nơi thôn dã tù túng. Cụ chấp nhận cho cô con gái làm dâu họ Đào bề thế giàu sang cũng là vì thương con. Tiếc thay số bà vất vả đa đoan. Tiếng là nàng dâu trưởng của dòng họ quyền uy, chồng đóng chức đội ở phủ, địa vị danh giá, nhưng cuộc sống của bà là những chuỗi ngày buồn tẻ đầy bất trắc. Lấy chồng được bốn năm bà mới sinh được một mụn con gái. Họ hàng nhà chồng chê bai dè bỉu. Họ Đào cần phải có nhiều con giai để tăng thêm uy thế ở làng, ở tổng. Thế là Đội Quí cưới thêm ba cô vợ bé ở ba làng Phong Lưu, Đông Lưu, Bắc Lưu. Đàn ông ham vợ mới nên ông Đội thường đến hú hí với những cô vợ bé, chẳng mấy khi ghé về nhà ở Tây Lưu với bà. Không ghen tuông oán hận, bà lặng lẽ làm phận sự nàng dâu chính thất, chăm lo việc thờ tự, tết lễ, giỗ chạp cũng như việc đồng áng, tề gia nội trợ, bảo ban kẻ ăn người ở. Đức công dung ngôn hạnh của bà dần dần được họ hàng bên chồng vì nể, ngưỡng mộ. Hơn năm sau bà sinh thêm cậu con giai khôi ngô tuấn tú đặt tên là Đào Văn Mùi khiến cả họ Đào đều mừng rỡ hoan hỉ. Cháu đích tôn của dòng họ, người nối dõi trưởng tộc Đào Văn Quí đã ra đời. Nguy cơ về sự tuyệt tự chi trưởng luôn ám ảnh họ Đào đã được hóa giải. Danh phận dâu trưởng chính thất của bà Đội không còn ai dám chỉ trích nữa bởi ba người vợ bé của Đội Quí chỉ sinh được con gái, còn cô vợ mới cưới ở tỉnh lỵ thì chỉ giỏi trò xướng ca vô loài, cả gia tộc đều ghét bỏ.

Nhưng bà Đội không thể ngờ hai năm sau tai họa đã ập đến. Ông Đội Quí chết bất đắc kỳ tử ở tỉnh. Nghe đâu bị thượng mã phong, chết trong tư thế không một mảnh vải trên bụng người vợ bé xuất thân cô đầu. Thật là nhục nhã ê chề, bà Đội vô cùng đau đớn, nhưng bà vẫn nghĩ ra một kế để cứu vãn danh dự họ Đào. Bà cho người hộc tốc lên phủ đút lót hàng trăm lượng vàng cho quan phủ để xin cho chồng một cái chết danh giá. Đội Quí trở thành kẻ “trung quân” bị người của nghĩa quân Đốc Tít sát hại, được triều đình truy phong hàm cửu phẩm. Bà Đội đã tổ chức một cái lễ khao vọng hàm cửu phẩm lừng lẫy tổng Hà, mổ sáu con heo, hai con bò, hàng trăm con gà vịt làm yến tiệc chiêu đãi chức sắc cả tổng mấy ngày liền. Ai cũng khen bà tháo vát giỏi giang, nữ nhi hiếm có.

Sau đận ấy những vị vai vế ở làng đều kính nể bà. Chưa đến tuổi băm bà đã thay chồng làm trụ cột của dòng họ. Bà hiểu rằng việc nuôi dưỡng cậu Mùi nên người là bổn phận lớn nhất của đời bà mà cũng là sự ủy thác lớn lao của họ tộc. Thế nhưng họa vô đơn chí, hơn bốn tuổi cậu Mùi mắc bệnh hiểm nghèo, sốt ly bì nhiều ngày. Tất cả những vị lương y lừng danh trong vùng được mời đến chữa trị đều lắc đầu, bó tay. Nghe nói vị bác sĩ người Pháp trên tỉnh lỵ tài giỏi như thần y, bà quyết chí nhờ người mời về tận nhà xem bệnh. Bác sĩ bảo rằng Mùi bị chứng bệnh về não, cũng có thể cứu sống nhưng sẽ để lại di chứng suốt đời. Nhờ mấy mũi tiêm của bác sĩ, mấy ngày sau Mùi ngắt sốt rồi ăn uống gần như bình thường. Đúng như lời vị bác sĩ, Mùi thoát chết nhưng trở thành đứa bé đần độn ngẩn ngơ.

Nhiều đêm liền bà Đội đau đớn trằn trọc mất ngủ. Bà thương con, giận thân, giận đời, oán trách số phận. Nhưng theo lời cụ Tú thân sinh thì số bà rất cao sang quyền quí. Bà sinh năm Đinh Hợi, tháng hai, tiết kinh trập, ngày ngọ, có Tử Vi chiếu, Long Đức ở mệnh, giờ thân, Kim Thân sinh Thủy Hợi tài nghệ song toàn, danh cao đức cả, gặp nạn được hóa giải. Vậy thì vì lẽ gì mà đời bà chẳng mấy hanh thông? Phải chăng bà chịu lụy phúc phận nhà chồng? Bà bỗng nhớ có lần cụ Cử Hách nói với cụ thân sinh của bà rằng họ Đào quyền quí giàu sang nhưng thất đức. Trước khi đến tổng Hà vốn có gốc họ Ngô danh gia vọng tộc một thời. Cụ tổ tám đời làm quan triều hậu Lê, cụ tổ sáu đời làm võ tướng dưới trướng Hoàng đế Quang Trung. Trải trăm năm dâu bể, ngai vàng đổi thay, biết bao bậc sĩ phu cao ngạo đảo điên cùng thời thế, phận dân đen bọt bèo nổi chìm trong ván cờ đời tranh bá đồ vương. Máu chảy thành sông, xương chồng thành núi. Dòng họ Ngô quyền quí ở kinh thành chỉ còn sót lại một kẻ lang bạt kỳ hồ phiêu dạt về tổng Hà thay tên đổi họ thành Đào Văn Bá.